Help! Mijn omvormer gaat uit bij mooi weer!

Auteur: Ir. T.S. Doorn

Nu de zon steeds hoger staat en er ontzettend veel zonnepanelen bij zijn geplaatst, zal het de komende tijd weer gaan gebeuren. Bij mooi weer vallen regelmatig omvormers uit rond het middaguur. Dit is goed in onderstaande grafiek te zien.

Hoe komt dat en wat kun je eraan doen?

Dit heeft ermee te maken dat “het net vol zit”, zoals je regelmatig in de krant kunt lezen. Als in je wijk veel zonnepanelen zijn geïnstalleerd en het is mooi weer, dan wordt er zoveel energie opgewekt dat het niet meer makkelijk kan worden afgevoerd door de kabels en transformatoren in je wijk. Er ontstaat filevorming op het elektriciteitsnet. De netspanning loopt hierdoor op en er ontstaat een hoge netspanning bij mooi weer. Als de netspanning bij de omvormer de waarde van 253V (230V + 10%) bereikt, moet deze volgens de netcode afkoppelen van het net. Dit mechanisme zorgt ervoor dat de netspanning niet zo hoog kan oplopen dat apparatuur in je woning beschadigd raakt. Echter, als eigenaar van zonnepanelen is dit het tegenovergestelde wat je wilt! Als de zon lekker schijnt, wil je juist zoveel mogelijk energie opwekken en moet de omvormer aan het net gekoppeld blijven.

Wat kun je zelf doen om ervoor te zorgen dat je omvormer ook bij mooi weer gewoon energie kan blijven opwekken? Er is een aantal mogelijkheden.

Zorg voor een goede AC bekabeling naar je omvormer

Het belangrijkste wat je zelf kunt doen is zorgen voor een goede kabel naar je omvormer. Over deze kabel valt namelijk ook spanning, die moet worden opgeteld bij de netspanning bij je hoofdaansluiting.

Hoe lager de spanningsval over je eigen kabel, hoe kleiner de kans dat de spanning bij je omvormer de kritische waarde van 253V bereikt. Een 3-fasen systeem heeft een 6x lagere spanningsval dan een 1-fase systeem bij hetzelfde vermogen. Kiezen voor een 3-fasen systeem heeft dus als voordeel dat in je woning het spanningsverlies minimaal is.

Zowel voor een 1-fase als voor een 3-fasen systeem geldt dat je de juiste kabel moet toepassen om dit probleem zo klein mogelijk te houden. Kies de juiste AC kabel in onze handige tabel met de spanningsval over verschillende soorten kabels voor verschillende omvormervermogens.

Beperk het teruggeleverde vermogen m.b.v. een kWh meter

Growatt omvormers kunnen m.b.v. een 1-fase of 3-fasen kWh meter bij je hoofdaansluiting het teruggeleverde vermogen beperken. Deze functie heet bij Growatt “export limitation“.

Door het teruggeleverde vermogen te beperken, verlaag je de spanningsval over de AC bekabeling in je woning. Alhoewel je minder energie opwekt dan je zonnepanelen zouden kunnen leveren, gaat je omvormer in ieder geval niet helemaal uit. Als je ook accu’s hebt geplaatst, kun je met de overtollige energie je accu’s opladen, zie het volgende punt.

Gebruik accu’s om je afhankelijkheid van het elektriciteitsnet te verminderen

Het plaatsen van voldoende accu’s in combinatie met een slimme laadstrategie zorgt ervoor dat je vrijwel altijd zonne-energie kunt opwekken. Zeker in combinatie met dynamische energietarieven is dit ook financieel interessant. Als de netspanning hoog is (lees prijs/kWh laag of zelfs negatief), dan kun je je accu’s laden. En als de netspanning laag is (lees: prijs/kWh hoog) kun je terugleveren of de energie zelf gebruiken. Je kunt op deze manier zelfs profiteren van de filevorming op het elektriciteitsnet!

Sluit je 1-fase omvormer aan op een andere fase als je een 3-fasen hoofdaansluiting hebt

In het geval je een 3-fasen hoofdaansluiting hebt en een 1-fase omvormer, dan kan het helpen om je omvormer aan te sluiten op een andere fase. Het kan namelijk zijn dat in je wijk relatief veel zonnestroomsystemen zijn aangesloten op een bepaalde fase. Daardoor heeft die fase een hogere spanning dan de andere fases. In onderstaand plaatje heeft fase 2 een groot deel van de dag een 6-7V hogere spanning dan de andere twee fases. De spanning van fase 2 is zelfs zo hoog, dat hij af en toe boven de 253V komt. Omvormers die gebruikmaken van fase 2 moeten op die momenten loskoppelen van het net.

Door een fase te kiezen met een lagere spanning kun je met een 1-fase omvormer ook bij mooi weer blijven terugleveren. Een 3-fasen omvormer heeft daarentegen juist weer last van de hoge spanning op fase 2. Als de spanning op één van de fasen namelijk te hoog is, koppelt de omvormer los van het elektriciteitsnet.

Vraag de netbeheerder of ze de wijkspanning kunnen verlagen

Als bovenstaande punten niet hebben geholpen, dan is de laatste optie om de netbeheerder te vragen of ze de wijkspanning kunnen verlagen. Soms is het mogelijk om een aanpassing te doen in de wijktransformator, waardoor er weer ruimte is om energie terug te leveren.

Er zijn dus mogelijkheden!

Ondanks dat het elektriciteitsnet behoorlijk vol zit en er regelmatig filevorming zal ontstaan, kun je zelf dus de gevolgen van dit probleem minimaliseren door een goed ontwerp van je installatie. Op deze manier haal je altijd het maximale uit je zonnepanelen!